Қостанайда алғашқы стационарлық театрдың ашылуы 1922 жылдың сәуір айында өтті. Бұған дейін Қостанайда спектакльдерді өткізу орны Халық үйі және қаланың жетекші мекемелері – реалды училище, әйелдер гимназиясы болатын. 1922-1923 жылдардағы мұрағаттық құжаттарда Қостанайда театр болғаны, бірақ тұрақты труппа болмағаны айтылады.
Тек 1937 жылы театр труппасы қайта құрылды, нәтижесінде репертуары тек орыс тілінде біртекті актерлер құрамы қалыптасты.
Театр өзінің барлық жылдарында тек рыс ғана емес, сонымен бірге әлемдік және ұлттық мәдениеттің қамқоршысы, насихаттаушысы, орталығы болып табылады.
Театр ТМД елдерінің басқа театрларының режиссерларымен белсенді жұмыс істейді.
Біздің спектакльдеріміздің жоғары кәсіби деңгейі республикалық және халықаралық фестивальдердегі жеңістермен бірнеше рет расталды. 1995 жылы Жезқазған қаласында өткен Абайдың 150 жылдығына арналған IV Республикалық театр фестивалінде М.Әуезовтің шығармасы негізінде қойылған «Абай» спектаклі 1 орынға ие болды. 1999 жылы Қарағандыда өткен VII театр фестивалінде А. Дударевтің «Сумерки» спектаклі 1-ші, П. Шеффердің Павлодардағы Х театр фестивалінде 2002 жылы Көрермендер көзайымы жүлдесін жеңіп алды, Астанада өткен XV театр фестивалінде 2007 жылы М. Ладоның «Очень простая история» спектаклі «жастар проблемаларын сахнада үздік қойғаны және жария еткені үшін» сыйлығымен, ал Т. Әбдіковтың «Нас было трое»спектаклі XVII театр фестивалінде марапатталды Қарағандыда «қазіргі қазақ драматургиясын үздік меңгергені үшін» дипломын алды (2009). Біздің театр Ресейдің Челябі қаласында өтіп жатқан «CHELoВЕК ТЕАТРА»шағын формадағы спектакльдер зертханасы-театрлық халықаралық фестивальға бірнеше рет қатысып, лауреат атанды.
2015, 2017 және 2019 жылдары театрдың Израильге гастрольдері өтті, оның қорытындысы бойынша театр «Театральный дивертисмент»фестивалінің лауреаты дипломымен марапатталды және Израиль театр фестиваліне тұрақты ангажемент алды.
2016 жылы біз «Мост дружбы» халықаралық фестиваліне қатыстық (Йошкар-Ола, РФ, Марий Эл Республикасы). Фестиваль қорытындысы бойынша театр «орыс психологиялық театрының дәстүрлеріне адалдық» және «Үздік эпизодтық рөл» номинациясында екі дипломмен марапатталды.
2019 жылғы тамызда театр Қазақстан Республикасының (Қостанай) этникалық театрларының V республикалық фестиваліне қатысып, «Панночка»спектаклін ұсынды. Фестиваль қорытындысы бойынша Олег Смирнов «екінші жоспардағы үздік ер адам рөлі» номинациясын алды, театр «Үздік сценография» номинациясын жеңіп алды.
2019 жылғы наурыз айында театр «Женитьба Бальзаминова» спектаклін ұсына отырып, Саран қаласында (Мордовия) өткен «Соотечественники» фестиваліне қатысқаны үшін фестиваль лауреаты дипломын және мәдениет министрінің грамотасын алды.
2021 жылғы ақпан айында біз «Монокль» (Санкт-Петербург, РФ) XII Халықаралық театр фестивалінің дипломанты атандық, Дина Жумабаеваның «Одного кто знает?!» (номинация: «соғысқа қарсы тақырыптың өзекті дыбысы үшін»).
Бүгін Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген әртісі Антонина Олейникова, Раиса Полухина, Валентина Битюкова, Любовь Ромадина өз дарыны мен шеберлігін сыйлайды. Қостанайлық театрдың жетекші әртістері: Наталья Дедюх, Олег Смирнов, Олег Бабанов, Анна Удесиани, Юлия Кудряшова, Ольга Муляк, Александра Зинкова, Виталий Одинец, сондай-ақ Кудайберген Айдосов, Сергей Щербинин, Руслан Бушинский сияқты көптеген жас талантты актерлер махаббат пен құрметке ие болды.
Егер репертуар туралы айтатын болсақ, онда театрда заманауи пьесалар («Ходят слухи», «Кукла для невесты», «Сирена и Виктория», «Примадонны», «Неугомонный дух», «Вышел ангел из тумана» және басқалар) сахналанған спектакльдер үлкен жетістікпен өтті, сондай-ақ классикалық драматургияға негізделген «Леди Макбет Мценского уезда», «Учитель танцев», «Дядюшкин сон», «Панночка», «Женитьба Фигаро», «Женитьба Бальзаминова»). Театр эксперименттерден қорықпайды, мұнда «Двенадцатая ночь, или что угодно» комедиясын атап өтуге болады (реж. Яков Рубин, Волгда), «Панночка» (реж. А. Лиопа), бас режиссер Дина Жумабаеваның қойылымдары: Ш.Айтматовтың романы бойынша «Плаха» драма-астарлы әңгіме, «Федра» неоклассикасы). 2020 жылғы ақпан айынан бастап 2021 жылға дейін театрдың бас режиссері Дина Жумабаева болды (осы уақытқа дейін 2000 жылдан бастап театрдың бас режиссері Александр Лиопа болды).
